- καρδινάλιος
- I
(Cardinalis). Στρουθιόμορφα πτηνά της οικογένειας των σπιζιδών, ιθαγενή της Βόρειας Αμερικής. Έχουν ένα χαρακτηριστικό λοφίο στο κεφάλι και κόκκινο φτέρωμα – τουλάχιστον σε ορισμένα τμήματα. Τυπικός εκπρόσωπος της ποικιλόμορφης αυτής ομάδας πουλιών, το μήκος των οποίων δεν ξεπερνά τα 20 εκ., είναι ο κόκκινος κ. Είναι διαδεδομένος στην Κεντρική και Βόρεια Αμερική και οφείλει την ονομασία του στο ζωηρό κόκκινο χρώμα του φτερώματός του, που διακόπτεται μόνο από μία μικρή μαύρη μάσκα στη βάση του ράμφους και στο επάνω μέρος του λαιμού. Το είδος αυτό, καθώς και άλλα συγγενή, δεν προσαρμόζεται εύκολα στη ζωή της αιχμαλωσίας.
Κόκκινος καρδινάλιος (Richmondena cardinalis), διαδεδομένος στη Βόρεια και τη Νότια Αμερική.
IIΈνας γκρίζος καρδινάλιος (Cardinalis cristatus), κοινός στα δάση της Βραζιλίας, της Βολιβίας και της Αργεντινής.
Ανώτερος αξιωματούχος της Δυτ. Καθολικής Εκκλησίας (από το λατινικό cardo που σημαίνει μεντεσές). Οι κ. είναι οι πιο άμεσοι συνεργάτες του πάπα, από τον οποίο εκλέγονται και ονομάζονται. Το σύνολο των κ. αποτελεί το ιερό κολέγιο, κεντρικό όργανο διοίκησης της Καθολικής Εκκλησίας, το οποίο, όταν η Αγία Έδρα χηρεύει, συγκαλείται σε κονκλάβιο και εκλέγει τον νέο ποντίφικα. Οι κ. διαιρούνται σε κ. ιερείς, κ. επισκόπους και κ. διακόνους. Ο αριθμός τους κατά τον Μεσαίωνα ποίκιλλε από 40 έως 54, αλλά σταθεροποιήθηκε σε 70 από τον πάπα Σίξτο Ε’, με το διάταγμα Postquam verius. Το 1958 ο πάπας Ιωάννης ΙΓ’ αύξησε τον αριθμό τους σε 85, για να διευκολύνει την εισδοχή στο ιερό κολέγιο των μη Ιταλών κ.Πολλοί καρδινάλιοι συνδέονται άμεσα με τα ιστορικά γεγονότα της φεουδαρχικής Ευρώπης (Ρισελιέ, Μαζαρίνος κ.ά.). Ένας από αυτούς ήταν ο Φρανσέσκο Αλιντόσι (1455-1511), γραμματέας του πάπα Ιούλιου B’, που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στον πόλεμο του πάπα εναντίον της Φεράρα.
* * *και καρδινάλις, ο (Μ καρδινάλιος και γαρδινάλης)τίτλος ανώτερων κληρικών τής Δυτικής Εκκλησίας, οι οποίοι αποτελούν το ιερό κονκλάβιο που εκλέγει τον πάπανεοελλ.είδος ωδικού πτηνού.[ΕΤΥΜΟΛ. < λατ. cardinalis «πρωτεύων»].
Dictionary of Greek. 2013.